Upadłość konsumencka

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe prowadzące do oddłużenia osoby z problemami finansowymi. Jeśli nie spłacasz swoich długów, to warto poważnie zastanowić się nad skorzystaniem z tej ścieżki. Podejmując decyzję na wczesnym etapie unikniesz rosnących lawinowo kredytów i pożyczek. Oszczędzisz również mnóstwo czasu i nerwów na walkę w sądach oraz przepychanki z windykacją i egzekucją.

W ramach upadłości konsumenckiej anulowane są długi wynikające z kredytów, pożyczek (chwilówek), rachunków za media, podatków oraz innych zobowiązań. Najczęściej spłacasz tylko niewielką część długów. Reszta zostanie umorzona na mocy orzeczenia sądowego. Specjalizujemy się w upadłościach konsumenckiej i mamy praktyczne doświadczenie w ich prowadzeniu.

Postępowanie upadłościowe konsumentów to złożony i wielowymiarowy proces sądowy. Jego końcowym rezultatem jest oddłużenie wnioskodawcy i zapewnienie mu szansy na nowy start. Z dniem 24 marca 2020 roku w życie weszły przepisy nowelizacji prawa upadłościowego. Czego dokładnie dotyczą? Czy są one korzystne dla osób niewypłacalnych? I jak w 2023 roku przebiega ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Upadłość konsumencka firmy jednoosobowej

Trudna sytuacja finansowa w związku z pandemią koronawirusa nie omija zarówno większych, jak i mniejszych przedsiębiorców. Nie ma jednak wątpliwości, że skutki ograniczeń najdotkliwiej odczuwają właściciele jednoosobowych firm. W skrajnych przypadkach są zmuszeni ogłosić upadłość, a w takiej sytuacji warto wiedzieć, że jedną z korzystniejszych opcji jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Czy faktycznie właściciele jednoosobowych firm mają do tego prawo?

Nowelizacja ustawy Prawo upadłościowe

Wraz z prowadzeniem nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe 24 marca 2020 roku, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą znajdują się w takiej samej sytuacji, jak osoby, które jej nie prowadzą. Według ustawodawcy nieuzasadnione jest traktowanie przedsiębiorców w sposób bardziej rygorystyczny. Dlatego teraz osoby posiadające wpis do CEIDG mogą ogłosić upadłość na tych samych zasadach, co konsumenci. Warto jednak zaznaczyć, że dotyczy to wyłącznie przedsiębiorców prowadzących działalność w formie jednoosobowej lub wspólnika spółki cywilnej. Spółki wciąż działają na zasadach upadłości przedsiębiorców, podlegającej bardziej restrykcyjnym przepisom.

Do tej pory podstawowym celem postępowania upadłościowego przedsiębiorców było możliwie maksymalne zaspokojenie ich wierzycieli. Powodowało to, że pomimo likwidacji majątku, osoby fizyczne prowadzące działalność na koniec postępowania upadłościowego pozostawały z długami. W rezultacie musiały ogłaszać kolejną upadłość, tym razem konsumencką.

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja z 2020 roku?

Dzięki wprowadzeniu nowelizacji dłużnik od razu decyduje, czy chce złożyć wniosek o upadłość jako konsument, czy przedsiębiorca. W drugim przypadku musi mieć wystarczające środki na przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli i poniesienie kosztów postępowania.

Drugą ważną zmianą jest uproszczenie procesu uzyskiwania statusu upadłego. Obecnie dłużnik może ogłosić upadłość nawet wtedy, gdy niewypłacalność lub jej pogłębienie powstały z jego winy. Wyjątkiem są sytuacje, w których umyślnie doprowadza on do takiego stanu. Jeżeli da się to udowodnić, sąd ma prawo odmówić umorzenia zobowiązań pozostałych po planie spłaty (tzw. oddłużenia).

Oprócz tego nowelizacja pozwala przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą na zachowanie części środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania lub domu jednorodzinnego w ramach postępowania upadłościowego. Dzięki temu mogą od razu znaleźć nowe lokum.

Ogłoszenie upadłości osoby fizycznej bezwzględnie odbywa się w sądzie, dlatego, aby móc skorzystać z tego rozwiązania, konieczne jest wniesienie odpowiedniej sprawy do sądu.

Ważne – wniosek może zostać złożony zarówno przez dłużnika, jak i jego wierzyciela. Podczas drogi sądowej należy uzasadnić, że osoba zadłużona nie ma realnych możliwości, aby spłacać zaległe zobowiązania. Należy złożyć wniosek do sądu oraz wnieść opłatę w wysokości 30 złotych. Jednak w wielu przypadkach dłużnicy decydują się na skorzystanie z usług kancelarii prawnych i rezygnują z samodzielnego przygotowania pisma. Ważną sprawą jest fakt, że podczas rozprawy sąd zdecyduje czy długi oraz jaka ich część może zostać umorzona.

Aktualnie mogą też chronić część dochodów z masy upadłości na poziomie, który pozwoli im na pokrycie kosztów do niezbędnego utrzymania.

Zmieniły się również same formy oddłużania. Obecnie są takie same jak te przysługujące konsumentom. Mimo to nadal jest możliwe sporządzenie klasycznego planu spłaty wierzycieli na wniosek dłużnika. Plan spłaty wynosi teraz maksymalnie 3 lata, a gdy dłużnik podjął samodzielne i celowe działania do doprowadzenia do swojej niewypłacalności – od 3 do 7 lat. Oprócz tego można:

Warunkowo umorzyć zobowiązania bez planu spłaty na 5 lat, pod warunkiem, że niezdolność do spłaty wierzycieli jest efektem osobistej sytuacji dłużnika, która nie ma jednak postaci trwałej.

Całkowicie umorzyć zobowiązania bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Jest to dopuszczalne wtedy, gdy sytuacja osobista dłużnika doprowadzi go do trwałej niezdolności do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Jak przebiega proces ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

Należy wyróżnić kilka etapów postępowania, które rozpoczyna się z chwilą wykreślenia firmy z rejestru CEIDG. Następnie: po podjęciu decyzji o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, przedsiębiorca podejmuje przygotowania – gromadzi potrzebne dokumenty potwierdzające stan zadłużenia, kontakty z wierzycielami, dokładnie analizuje swoją sytuację, oprócz tego przygotowuje wniosek wraz z załącznikami (np. spis majątku, lista wierzytelności itd.). Wniosek składa do sądu, po przeprowadzeniu formalnej kontroli, sąd rozpoczyna około 2-miesięczne postępowanie. Następnie, na posiedzeniu podejmuje decyzję o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, a potem ją uprawomocnia. W wyniku tego, postępowania windykacyjne, egzekucyjne i sądowe upadłego zostają zawieszone, nie są już naliczane odsetki od zobowiązań, kolejny krok to przeprowadzenie właściwego postępowania upadłościowego. Syndyk masy upadłościowej, wyznaczony przez sąd, ustala skład, wartość majątku oraz dochodów, a także listę wierzytelności upadłego konsumenta. Po ich ustaleniu syndyk sprzedaje majątek należący do upadłego i rozdziela uzyskane środki między wierzycielami, Sąd wydaje również postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli, który trwa do 36 miesięcy. W tym czasie spłaty są realizowane przez wierzyciela ratalnie, zgodnie z planem. Jeśli pozostaną długi niewykonane podczas postępowania upadłościowego, sąd zarządza o ich umorzeniu.

Nowelizacja z marca 2020 roku niesie ze sobą korzyści dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Daje zdecydowanie szerszy dostęp do oddłużania, otwierając nową drogę postępowania upadłościowego dla wielu podmiotów/

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – czym jest i jak złożyć wniosek?

Sytuacja majątkowa każdej osoby podlega zwykle różnego rodzaju zmianom – zarówno korzystnym, jak i niekorzystnym. W skrajnych przypadkach na skutek takich niepomyślnych zdarzeń jak choroba czy utrata pracy okazuje się, że spłata zaciągniętych zobowiązań finansowych (w tym np. kredytowych) staje się niemożliwa, ponieważ dłużnik nie dysponuje wystarczającymi środkami pieniężnymi na ten cel. Mówimy wówczas o upadłości. W jakim przypadku może nastąpić ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Zagadnienie to omówimy w artykule.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – stwierdzenie niewypłacalności

Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, tzn. utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich zobowiązań, jeżeli opóźnienie w ich wykonaniu przekracza trzy miesiące.

Instytucja upadłości konsumenckiej została uregulowana w tytule V części trzeciej Ustawy Prawo upadłościowe – jako odrębna, uproszczona procedura oddłużeniowa połączona ze zobowiązaniem dłużnika do pokrycia przynajmniej części swych zobowiązań, dotycząca – generalnie rzecz ujmując – sfery spoza obszaru prowadzenia działalności gospodarczej.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – podmiot upadłości

Upadłość konsumencka może być ogłoszona wyłącznie wobec dłużników będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej (tzw. konsumenci). Prawo upadłościowe określa zakres podmiotowy upadłości konsumenckiej w sposób negatywny, stwierdzając, że nie dotyczy ona:

• przedsiębiorców w rozumieniu Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny;
• spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
• wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
• wspólników spółki partnerskiej.

W odniesieniu do wyżej wymienionych podmiotów można natomiast ogłosić upadłość zwykłą, zgodnie z przepisami działu II tytułu I części pierwszej Prawa upadłościowego.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej może jednak nastąpić wobec osoby fizycznej, która:

• była przedsiębiorcą – po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej (dotyczy to również osoby, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet wówczas gdy nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze);
• przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej.

Z drugiej strony w odniesieniu do osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej sąd może w drodze wyjątku zdecydować o zastosowaniu trybu upadłości zwykłej, jeżeli jest to uzasadnione znacznym rozmiarem majątku dłużnika, znaczną liczbą wierzycieli lub innymi uzasadnionymi przewidywaniami co do zwiększonego stopnia skomplikowania postępowania.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może zgłosić konsument-dłużnik. Składa się go na obowiązującym formularzu. Wzory formularzy wniosków dłużnika i wierzyciela o ogłoszenie upadłości osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej ustalono Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzorów formularzy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Wniosek powinien zawierać:

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
• NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
• wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
• aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
• spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
• spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu, w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
• listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
• informację o osiągniętych przychodach i o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
• informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
• informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
• oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Jeżeli oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku nie jest zgodne z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć również wierzyciel. W takim przypadku jego treść nie musi zawierać elementów wymienionych wyżej w pkt 3 oraz 5–12.

Gdzie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Sprawy o ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie jednego sędziego zawodowego. Sąd ten jest właściwy nie tylko do samego ogłoszenia upadłości, lecz także do ewentualnego oddalenia lub odrzucenia wniosku o ogłoszenie upadłości, umorzenia postępowania oraz przeprowadzenia czynności zabezpieczających.

Wniosek składa się do sądu rejonowego właściwego dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. W przypadku konsumenta domniemywa się, że głównym ośrodkiem jego podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu, czyli miejsce (miejscowość), w którym znajduje się centrum spraw życiowych dłużnika – w którym realizuje on swoje zwykłe czynności życia codziennego. Miejsce to nie musi być tożsame adresem zameldowania. Od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej pobiera się opłatę sądową w wysokości 30,00 zł.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – postanowienie sądu

Sąd, jeżeli uwzględni złożony wniosek, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:

• wymienia imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika (upadłego), a jeżeli upadły nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
• wymienia NIP, jeżeli upadły miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
• określa, że upadły jest osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej;
• wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności syndykowi na wskazany adres w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych;
• wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione w księdze wieczystej, do ich zgłaszania w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu;
• wyznacza syndyka.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – konsekwencje

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej inicjuje postępowanie upadłościowe, w którego ramach syndyk masy upadłości obejmuje majątek konsumenta, którego upadłość ogłoszono, zarządza tym majątkiem, sprawując nad nim bieżącą pieczę oraz kontrolując i regulując koszty jego utrzymania, a także przygotowując jego spieniężenie w celu zaspokojenia wierzycieli upadłego konsumenta-dłużnika.

Upadłość konsumencka daje szansę osobie, która nie ma widoków na spłatę zaciągniętych zobowiązań finansowych, przeprowadzenia postępowania, dzięki któremu jej długi zostaną spłacone w takim stopniu, na jaki pozwala stan jej majątku, a w pozostałym zakresie ulegną umorzeniu.

Prawnik, radca prawny Iwona Zubrzycka – Zięba. Kontakt tel.: 606 733 230, Biuro Śródmieście: Al. Solidarności 119/125 lok. 67, 00-897 Warszawa. Biuro Białołęka Tarchomin: ul. Ceramiczna 5 lok. usł. 1, 03-126 Warszawa. Godziny pracy: pn. – pt. godz. 9–18